ဤပရောဂျက်သည် သမိုင်း၊ ဖြစ်တည်မှု၊ ဆက်နွယ်မှု၊ ပါဝင်ပတ်သက်မှုနှင့် လူထုအသိုက်အဝန်းတို့ အကြောင်းကို ဖော်ညွှန်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် မှတ်တမ်းမှတ်ရာများကို မေးခွန်းထုတ်ထားသည့် ပရောဂျက်လည်းဖြစ်သည်။ ထို့ထက် အရေးကြီးဆုံးအချက်မှာ မြန်မာစစ်အစိုးရ အဆက်ဆက်နှင့် အခြားသူများက ဆယ်စုနှစ်များစွာ ဖျက်ဆီးရန်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည့် လူထုအသိုက်အဝန်းတစ်ခု၏ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာနှင့်သမိုင်းကြောင်းကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ခြင်းနှင့် ၎င်းတို့ကြံ့ကြံ့ခံ ရုန်းကန်ခဲ့ရမှုတို့ အကြောင်းတို့ကို ဖော်ပြထားခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

Ek Khaale

တစ်ရံရောအခါက

Once Upon A Time

ရိုဟင်ဂျာ - ရုပ်ပုံများဖြင့် အတိတ်ကိုပြန်လည်ဖော်ဆောင်ခြင်း

“တကယ်လို့ တစ်ယောက်ယောက်က ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ ဓာတ်ပုံဟောင်းတွေမြင်ရင် ဒီပုံတွေကပဲ အဲ့ဒီလူကို ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးရဲ့ သမိုင်းကြောင်းကို ပြောပြလိမ့်မယ်။ သူတို့ ဘယ်လို ပုံပန်းရှိကြလဲ။ သူတို့ရဲ့ ယဥ်ကျေးမှုက ဘယ်လိုမျိုးလဲ ဆိုတာမျိုးပေါ့။ ဒီဟာတွေကို မြင်ရတဲ့အခါ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ပိုပြီး နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နားလည်လာကြလိမ့်မယ်”

Rohingya elder, 2023

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရိုဟင်ဂျာလူထု၏ သမိုင်းနှင့် စပ်လျဥ်းလျှင် မေးခွန်းထုတ်ခံရခြင်းက အကောင်းဆုံးမျှော်လင့်နိုင်သည့်အခြေအနေဖြစ်ပြီး အဆိုးဆုံးနှင့် လက်တွေ့ရင်ဆိုင်နေရသည်မှာ လုံးလုံးလျားလျား ငြင်းပယ်လျစ်လျူရှုခံရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကြာကာလအတွင်း အတင်းအကြပ်နေရပ်စွန့်ခွာခံရခြင်း၊ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ခံရခြင်းနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများ၏ သမိုင်းရုပ်ပုံမှတ်တမ်းအများစုမှာ ပျောက်ဆုံးသွားခြင်း၊ သိမ်းယူခံရခြင်း သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးခံရခြင်းများ ရှိခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရအဆက်ဆက်နှင့် အခြားသူများက ရိုဟင်ဂျာလူထုကို မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှ ဖယ်ရှားဖျက်ဆီးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပုံများကို ရိုဟင်ဂျာလူကြီးသူမတစ်ဦးက ရှင်းပြထားသည်။

“သူတို့တွေက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တရားဝင်အထောက်အထားတွေနဲ့ တခြား သက်သေခံအထောက်အထားတွေကို ဘယ်လိုတောင် စနစ်တကျဖျောက်ဖျက်ခဲ့သလဲဆိုတာကို ကမ္ဘာက မမြင်ခဲ့ကြဘူး။ ကျွန်တော်တို့အပေါ် ကိုယ်ထိလက်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုတွေကိုပဲ ကမ္ဘာက မြင်ကြ သိကြတာပါ။ အဲ့ဒီတော့ သူတို့က “ရိုဟင်ဂျာတွေက ဒီကမဟုတ်ဘူး” ဆိုတဲ့ စကားနဲ့ လှည့်ဖျားဖို့ လုပ်ကြတယ်။ သူတို့တွေ ကျွန်တော်တို့အပေါ်ဒီလိုမျိုး ကလောင်သွားနဲ့ လုပ်ခဲ့တာက ကိုယ်ထိလက်ရောက်တိုက်ခိုက်တာတွေထက်ကို အထိနာရတယ်။ သစ်ပင်ကို အမြစ်ကနေ ခုတ်လှဲလိုက်သလိုမျိုးပေါ့။ ဒါကမှ တကယ့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုလို့ ပြောရမယ်”

ရိုဟင်ဂျာအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည့် Ek Khaale မှာ တစ်ရံရောအခါက ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။

Ek Khaale သည် ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ နေထိုင်လာခဲ့ကြသည့် ၎င်းတို့၏ ဇာတိမြေ အာရကန်ပြည်နှင့် တဖြည်းဖြည်းချင်း စနစ်တကျ ဖယ်ထုတ်ခြင်းမခံရမီ ၎င်းတို့ပါဝင်ကူညီတည်ဆောက်ခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံတို့အကြား ၎င်းရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတို့၏ ကာလရှည်ကြာစွာရှိလာခဲ့သော နက်ရှိုင်းသည့် ဆက်နွယ်မှုတို့ကို’ ဖော်ကျူးပြသထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။